"Να περισώσουμε την ευγένεια".

Δευτέρα, 18 Ιουλίου 2011

Η εγκατάλειψη, η απόρριψη, η αλήθεια και το ψέμα, ο απόλυτος έρωτας εν θεάτρω είναι τέσσερις βαθιές υπαρξιακές πτυχές που ανιχνεύει ο Ζαν Κοκτό στα αντίστοιχα μονόπρακτά του «Ανθρώπινη φωνή», «Ο ωραίος αδιάφορος», «Η ψεύτρα», «Το πανηγύρι».

 «Οι άντρες έχουν πιο έντονη την ανάγκη της αποδοχής», σημειώνει η Κερασία Σαμαρά 

                     ΦΩΤ.: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΣΙΑΣ

Το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης τα παρουσιάζει στην καλοκαιρινή του περιοδεία σε ενιαία παράσταση με τίτλο «Ανθρώπινη φωνή» σε δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία Γιάννη Ιορδανίδη (η πρεμιέρα θα δοθεί την Τρίτη στη Λαμία). Πρωταγωνιστεί και στα τέσσερα η Κερασία Σαμαρά, ηθοποιός με κύρος, αισθαντικότητα και ποικίλες «μεταμορφώσεις».

«Στην "Ανθρώπινη φωνή" η ηρωίδα βιώνει μια προδιαγεγραμμένη εγκατάλειψη, γνωρίζοντας όμως πως τα κίνητρα του αγαπημένου της δεν συνδέονται με την απόρριψη της σχέσης τους αλλά με την ανάγκη του για ένα είδος ζωής που εκείνη δεν μπορεί να του προσφέρει. Στον "Ωραίο Αδιάφορο", έχοντας εξαντλήσει όλους τους τρόπους διεκδίκησης εκείνου, αντιμετωπίζει πλέον την οριστική της ήττα. Επιχειρηματολογεί, θυμώνει, ξεπέφτει στην ικεσία. Μάταια όλα. Η επιθυμία του έχει πεθάνει».

Το βάρος της εγκατάλειψης είναι ισχυρότερο απ' αυτό της απόρριψης; Τα βιώνουν διαφορετικά οι άντρες;

«Είναι μάλλον πιο υποφερτό να ξέρεις ότι ο άλλος δεν έχει τη δυνατότητα να ζήσει μαζί σου και γι' αυτό σ' εγκαταλείπει παρά ότι το κάνει γιατί δεν σε θέλει. Εχεις έτσι το δικαίωμα να συντηρήσεις τις ψευδαισθήσεις και τα όνειρά σου. Οι άνδρες έχουν πιο έντονη την ανάγκη της αποδοχής. Η επιθυμία είναι για κείνους ισχυρό αφροδισιακό, γι' αυτό αντιδρούν καλύτερα στην εγκατάλειψη όταν δεν νιώθουν ότι τους έχεις απορρίψει. Δέχονται ευκολότερα την αναχώρηση μιας γυναίκας όταν συνοδεύεται από δικαιολογίες του τύπου "φεύγω γιατί νιώθω δίπλα σου συναισθηματικά ανασφαλής» ή «φεύγω γιατί νιώθω πως δεν μου ανήκεις ολοκληρωτικά».

Εβδομήντα χρόνια μετά οι σύγχρονες γυναίκες αντιδρούν το ίδιο ή διαφορετικά; Πώς φαντάζεστε μια εγκατάλειψη μέσω... κινητού;

«Οσα χρόνια κι αν περάσουν, με όποια μέσα κι αν συμβεί, ο αποχωρισμός και η απόρριψη πονούν το ίδιο, τουλάχιστον στον έρωτα. Αυτό το ουτοπικό οικοδόμημα της απόλυτης αγάπης που συχνά νομίζουμε ότι συναντάμε, όταν ραγίζει και καταρρέει, πονάει πάντα το ίδιο. Κι αν τα κακά μαντάτα έρχονται με sms ή με ταχυδρομικό περιστέρι, τι σημασία έχει; Πονούν πάντα πολύ».

Η αλήθεια και το ψέμα κυριαρχούν στην «Ψεύτρα». Μπορούν να υπάρξουν αφ' εαυτού μόνα τους ή δεν μπορούν να ζήσουν το ένα χωρίς το άλλο;

«Σίγουρα στη ζωή περνάμε από την αλήθεια στο ψέμα σχεδόν ανεπαίσθητα. Αλλοτε πιστεύουμε κι άλλοτε μας πιστεύουν. Και συχνά επινοούμε πλασματικές πραγματικότητες σαν καταφύγια ευτυχίας. Νομίζω, λοιπόν, πως ο καθένας από μας ακολουθεί ένα δρόμο προς τη δική του αλήθεια κι αυτός ο δρόμος περνάει και μέσα από ψευδαισθήσεις, απάτες και αυταπάτες. Ομως η αλήθεια που καθένας διαλέγει για να προσεγγίσει αυτή είναι που τον χαρακτηρίζει τελικά».

Ο φανταστικός χώρος του θεάτρου και η αναζήτηση του μεγάλου έρωτα πρωταγωνιστούν στο «Πανηγύρι». Πόσο ρεαλιστικό ή ουτοπικό είναι να πιστεύεις σ' αυτά τα δύο;

«Προσωπικά, ζω πιστεύοντας σε όλα τα θαύματα. Νομίζω πως η ίδια η ζωή είναι σαν θαύμα και το θέατρο επίσης. Και το γεγονός ότι ζω μέσα στο θέατρο είναι σαν ένα θαύμα μέσα σε ένα άλλο. Πώς λοιπόν να μην πιστεύω πως απίθανα, πανέμορφα πράγματα μπορούν να συμβούν ανεξήγητα ή έτσι απ' το πουθενά; Οπως, ας πούμε, το να συναντήσεις τη μεγάλη σου αγάπη πάνω σ' ένα ξύλινο άλογο ή το να ζήσεις κάποια δευτερόλεπτα παραδομένος στη μεθυστική αγκαλιά της έμπνευσης πάνω στη σκηνή ενός θεάτρου. Και ποιος νοιάζεται για το ρεαλισμό; Φαντάζεστε πόσο φρικτή θα ήταν η ζωή μας αν πιστεύαμε μόνο σε γεγονότα "ρεαλιστικά"; Οτι δεν είμαστε παρά ασήμαντοι κόκκοι μέσα στο σύμπαν, ας πούμε, και ότι λίγα χρόνια μετά θα καταλαμβάνουμε μερικούς κόκκους σκόνης πάνω στη γη. Αποκρουστικό!»

Ο Κοκτό ήταν ελληνολάτρης. Σήμερα υπάρχουν... φιλέλληνες στην κυβέρνησή μας με δεδομένα τα πεπραγμένα της λόγω κρίσης;

«Οι Ελληνες είμαστε λαός με σπάνιες αρετές αλλά και κάποια ελαττώματα. Αγαπάμε το σπίτι μας, το κρατάμε καθαρό, αλλά πετάμε τα σκουπίδια μας στο δρόμο από τον τρίτο όροφο. Αγαπάμε τα παιδιά μας αλλά παραγκωνίζουμε τα παιδιά του γείτονα για να διοριστούν τα δικά μας κι ας μην το αξίζουν. Είμαστε περήφανοι για την Ακρόπολη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αλλά ανεχόμαστε και κανακεύουμε την υποκουλτούρα. Και οι πολιτικοί μας εκμεταλλεύθηκαν, επιβράβευσαν και τελικά επέβαλαν αυτή τη λογική, παρασύροντας ένα κράτος στη συντριβή της αξιοπρέπειάς του, στο ξεπούλημα των πολιτισμικών αξιών και στο διασυρμό του.

Εχω την εντύπωση πως ο λαός μας, χειροκροτώντας "πεφωτισμένους" ηγέτες και των δύο παρατάξεων, διεφθάρη, αδικήθηκε, διασύρθηκε και τέλος παραδόθηκε στους οίκους αξιολόγησης και στο διεθνή τζόγο, ενώ ταυτόχρονα δήθεν "διασώζεται" με αστείους τρόπους, μα πόσο αστείο είναι ότι ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει με 500 ευρώ το μήνα! Οι πολιτικοί, αντί να φωτογραφίζονται και να αλληλοχειροκροτούνται, θα έπρεπε να κυκλοφορούν μόνο με δημόσια μέσα μεταφοράς, αυτοί και οι οικείοι τους να πηγαίνουν μόνο σε δημόσια σχολεία και νοσοκομεία και να περπατούν με τα μάτια χαμηλά!

Αυτή τη στιγμή αιμορραγεί το πιο ευαίσθητο κομμάτι του λαού κι αυτοί απαντούν με ξύλο και δακρυγόνα. Ενα μόνο μάς σώζει: μέσα σ' αυτό τον ύπουλο πόλεμο που ζούμε, να αρνηθούμε να γίνουμε θύτες του διπλανού μας. Να περιθάλψουμε ο ένας τον άλλον. Να περισώσουμε την ευγένεια!»

Ελευθεροτυπία 18/7/11